دراوی دیجیتاڵ جۆرێکی پارەیە کە تەنیا لە شێوەی ئەلیکترۆنی و دیجیتاڵی بوونی هەیە، وەک فایلێکی کۆمپیوتەری یان زانیارییەکی تایبەتی لەسەر تۆڕەکانی ڕایەڵە. جیاواز لە دراوی فیزیکی (وەک کاغەزی پارە یان دراوی کەسی)، ئەم جۆرە پارەیە بە هیچ شێوەیەکی شتومەک و چەوت نەبڕاو نییە و تەنیا لەڕێگەی سیستەمەکانی ئەلیکترۆنی و ئینتەرنێتەوە بەڕێوەدەبرێت. دراوی دیجیتاڵ بە شێوەیەکی گشتی لەسەر تەکنەلۆژیای بلۆکچەین پێکهاتووە، کە سیستەمێکی ناوەندگیرنەکراوە و پارێزراوە لە ڕێگەی کریپتۆگرافی (زانستی شیکردنەوەی نووسینە نهێنییەکان). هەروەها، ئەم جۆرە پارەیە بەزۆری پەیوەندی بە نەبوونی دەسەڵاتێکی ناوەندییەوە هەیە (وەک بانکەکان)، کە وای لێدەکات گواستنەوەکانی پارە خێراتر، کەم تێچووتر، و لە ژێر کۆنتڕۆڵی تاکە کەسەکانی بەکارهێنەر بێت.

 

دراوی دیجیتاڵ بریتییە لە بەهای دارایییەکی ئەلیکترۆنی کە تەنیا لە ژینگەی دیجیتاڵیدا هەڵدەگیرێت، دەگوازرێتەوە، و بەکاردەهێنرێت. ئەمەش لە ڕێگەی تەکنەلۆژیای پارێزراو و سیستەمە ناوەندگیرنەکراوەکانەوە جێبەجێ دەکرێت.


دراوی دیجیتاڵ چەندین جۆری جیاوازی هەیە، هەر یەکێکیان بۆ مەبەستێکی تایبەت دروست کراوە. ئەم جۆرانە بریتین لە:

١. کریپتۆکارێنسی (Cryptocurrency)
-پێناسە: دراوی دیجیتاڵێکی ناوەندگیرنەکراوە
کە لەسەر تەکنەلۆژیای بلۆکچەین دروست کراوە.
ئامانج: گواستنەوەی پارە بەشێوەیەکی سەربەخۆیی و بێ ناوەند.
-نموونە:
-بیتکۆین (Bitcoin): یەکەم و بەناوبانگترین کریپتۆکارێنسی جیهان.
-ئیتیریەم (Ethereum): ناسراوە بە گرێبەستە زیرەکەکانی (Smart Contracts).

٢. دراوی دیجیتاڵی ناوەندی (CBDC)
دراوی فەرمییەکی دیجیتاڵی وڵاتێکە کە لەلایەن بانکی ناوەندیەوە بڵاو دەکرێتەوە.
-ئامانج: گۆڕینی دراوی فیزیکی بە دیجیتاڵی لەژێر کۆنتڕۆڵی حکومەت.
نموونە:
یوانی دیجیتاڵی چین (Digital Yuan)
ئی-نێرا (e-Naira)ی نێجیریا.

٣. دراوە جێگیرەکان (Stablecoins)
دراوی دیجیتاڵێکە کە نرخی پەیوەستە بە دراوێکی جیهانی (وەک دۆلار) یان زێڕ.
-ئامانج: کەمکردنەوەی مەترسی گۆڕانی نرخی کریپتۆکارێنسیەکان.
نموونە:
تێزەر (Tether/USDT)
یوو ئێس دی سی (USDC)

٤. دراوی خەیاڵی (Virtual Currency)
دراوێکی دیجیتاڵییە کە تەنیا لە ژینگەیەکی دیاریکراودا بەکاردێت (وەک یارییە ڤیدیۆیییەکان).
ئامانج فرۆشتنی کاڵا یان خزمەتگوزارییە تایبەتەکانی ئەو ژینگەیە.
نموونە:
-ڤی-بەکس (V-Bucks) لە یاری فۆرتنایت.
سەنگەکان (Coins) لە یاری پۆبجی.

٥. دراوی دیجیتاڵی کۆمپانیاکان (Corporate Digital Currency)
دراوێکی دیجیتاڵییە کە لەلایەن کۆمپانیایەکی تایبەتەوە دروست دەکرێت.
ئامانج: بەکارهێنانی لە ناو سیستەمی خۆی کۆمپانیاکە.
نموونە:
لیبرا (Libra/Diem)ی مێتا (پێشتر فەیسبووک).

٦. NFT (تووکنی نەگۆر)
پێناسە: تووکنێکی دیجیتاڵییە کە نیشانەی خاوەندارییەتی بەرھەمێکی دیجیتاڵی یان هونەرییە.
ئامانج: فرۆشتنی بەرھەمە هونەرییەکان یان کۆکراوە دیجیتاڵییەکان.
نموونە:
تووکنی نەگۆڕی هونەری (Digital Art NFT)

دراوی دیجیتاڵ جیهانێکی نوێی داراییە کە هەلی گۆڕانکاری لە سیستەمی پارەیی جیهانیدا دەدات. هەر جۆرێکی ئەم دراوانە تایبەتمەندی و مەبەستێکی جیای هەیە، بۆیە پێویستە بە زانیاری و لێکۆڵینەوەوە بەکاریانبهێنیت!